Μην κρίνεις από την εικόνα

Ο Joel Pares σου ανοίγει λίγο τα μάτια.

Κάθεσαι στο μετρό, κοιτάζεις τον ξένο απέναντι και τον φαντάζεσαι εγκληματία, έμπορο ναρκωτικών ή σφαγέα ανηλίκων σαν τον Ηρώδη. Ok, δεν το κάνεις πάντα, αλλά πολλές φορές κρίνεις έναν άνθρωπο από την εικόνα του. Αν δεν το κάνεις ανήκεις σε μία πολύ μικρή μειοψηφία και μπράβο σου. Ο Joel Pares ήταν ένας αμερικάνος καταδρομέας που έγινε φωτογράφος. Τα πορτρέτα του στη σειρά Judging America δείχνουν αυτό ακριβώς: το πόσο εύκολα μπορεί να σε παραπλανήσει η εικόνα κάποιου, το χρώμα του, το ύφος του μια συγκεκριμένη στιγμή, τα στερεότυπα με τα οποία έχεις μεγαλώσει, ακόμα και η ψυχολογική σου κατάσταση εκείνη την ώρα [γιατί άνθρωποι είμαστε, δεν είναι και τόσο ρόδινη η ζωή]. Δες τα [με υπομονή γιατί είναι gif] και θα καταλάβεις.
“Many of us judge incorrectly by someone’s ethnicity, by their profession, and by their sexual interest,” λέει ο φωτογράφος. “The purpose of this series is to open our eyes and make us think twice before judging someone, because we all judge even if we try not to.”. Δηλαδή, πολλοί από εμάς κρίνουμε λανθασμένα βασισμένοι στην εθνικότητα καποιου, από το επάγγελμά του και από τις σεξουαλικές του προτιμήσεις. Ο σκοπός αυτής της σειράς φωτογραφιών είναι να μας κάνει να ανοίξουμε τα μάτια μας και να σκεφτούμε διπλά πριν κρίνουμε τον οποιονδήποτε, επειδή όλοι το κάνουμε, ακόμα κι όταν προσπαθούμε για το αντίθετο. 

Δες όλες τις φωτογραφίες στο grekamag.gr

Διαλέξτε τη λάθος γραμμή – Το πείραμα του Asch

 

«Η πλάνη δεν είναι τύφλωση, η πλάνη είναι ανανδρία.» Νίτσε

-

Είναι σίγουρο ότι γνωρίζετε τα Κέλλογκ’ς Κορν Φλέικς.

Ίσως όμως να μη  γνωρίζετε ότι ο άνθρωπος που τα επινόησε, ο Τζον Χάρβεϊ Κέλλογκ, ήταν ένας ολιστικός γιατρός, φανατικός υπέρμαχος της χορτοφαγίας και της υγιεινής διατροφής, αλλά και ένθερμος πολέμιος του… αυνανισμού.

Να το θυμάστε αυτό την επόμενη φορά που θα προσπαθείτε να αυνανιστείτε ενώ τρώτε κορν-φλέικς.

-

Στο σημερινό κείμενο δε θα ασχοληθούμε με τα επιτεύγματα του Τζον Χάρβεϊ ούτε με τον αυνανισμό, αλλά με ένα πείραμα που έκανε ο συνονόματος του, Γουίντροπ Νάιλς Κέλλογκ.

Ο συγκεκριμένος Κέλλογκ ήταν ψυχολόγος της σχολής του μπηχεβιορισμού.

Όπως όλοι οι μπηχεβιοριστές έτσι και αυτός πίστευε ότι ο άνθρωπος είναι ένα ζώο που κατασκευάζεται από τους εξωτερικούς παράγοντες και μπορεί να «προγραμματιστεί» έτσι όπως επιθυμούμε.

Ο Γουίντροπ, όμως, πίστευε ότι και ένας χιμπαντζής θα μπορούσε να μάθει να φέρεται ανθρώπινα, αρκεί να εκπαιδευόταν σωστά.

Το πείραμα του Μίλγκραμ

Το πείραμα του Μίλγκραμ είναι ένα από τα πιο γνωστά αντιδεοντολογικά πειράματα της ψυχολογίας, ουσιαστικά μια «φάρσα» που ξεγύμνωσε την ανθρώπινη ψυχή.

Το 1961, ο είκοσι εφτάχρονος Στάνλει Μίλγκραμ, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας στο Γέιλ, αποφάσισε να μελετήσει την υπακοή στην εξουσία. Είχαν περάσει λίγα μόνο χρόνια από τα φρικτά εγκλήματα των Ναζί και γινόταν μια προσπάθεια κατανόησης της συμπεριφοράς των απλών στρατιωτών και αξιωματικών των SS, οι οποίοι είχαν εξολοθρεύσει εκατομμύρια αμάχων. Η ευρέως αποδεκτή εξήγηση -πριν το πείραμα του Μίλγκραμ- ήταν η αυταρχική τευτονική διαπαιδαγώγηση και η καταπιεσμένη –κυρίως σεξουαλικά- παιδική ηλικία των Γερμανών. Όμως ο Μίλγκραμ ήταν κοινωνικός ψυχολόγος και πίστευε ότι αυτού του είδους η υπακοή –που οδηγεί στο έγκλημα- δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα μόνο της προσωπικότητας, αλλά περισσότερο των πιεστικών συνθηκών. Και το απέδειξε κάνοντας τη «φάρσα» του.

Τα υποκείμενα του πειράματος ήταν εθελοντές, κυρίως φοιτητές, οι οποίοι καλούνταν έναντι αμοιβής να συμμετέχουν σε ένα ψυχολογικό πείραμα σχετικό με τη μνήμη. Χώριζε τους φοιτητές σε ζεύγη και -μετά από μια εικονική κλήρωση- ο ένας έπαιρνε το ρόλο του «μαθητευομένου» και ο άλλος του «δασκάλου».

Ο αιώνας του εαυτού (The Century of the Self)

Ένα μοναδικό ντοκιμαντέρ που εξηγεί την πρόσφατη οικονομική κρίση και τη σημερινή κατάσταση στο κόσμο. Πώς οι θεωρίες του Σίγκμουντ Φρόιντ χρησιμοποιήθηκαν για τον έλεγχο των λαών, τα δάνεια και την κατανάλωση.


"Ο αιώνας του εαυτού" στο IMDb



Μέρος Πρώτο: Μηχανές ευτυχίας
Μέρος Δεύτερο: Η μηχανική της συγκατάθεσης
Μέρος Τρίτο: Έχουμε έναν αστυνόμο μέσα στα κεφάλια μας. Πρέπει να καταστραφεί.
Μέρος Τέταρτο: Οκτώ άνθρωποι πίνουν κρασί στο Κέτερινγκ

Πηγή: tvxs.gr

Τα πέντε συναισθήματα που νιώθει ο σύγχρονος άνθρωπος

Πέντε συναισθήματα έχουν μπει στο μικροσκόπιο της επιστήμης και θεωρείται ότι συγκαταλέγονται στους «βασικούς υπευθύνους» για τη δομή της κοινωνίας μας

Το ενδιαφέρον- η καλώς εννοούμενη περιέργεια και η φιλομάθεια (επάνω)- μας βοηθάει να ευδοκιμούμε και να αντιμετωπίζουμε χωρίς φόβο την πληθώρα των πληροφοριών που μας βομβαρδίζουν στον σύγχρονο κόσμο. Παράλληλα, δεν είναι ακόμη βέβαιο αν η ευγνωμοσύνη είναι έμφυτο συναίσθημα ή αν καλλιεργείται από τον κάθε πολιτισμό. Φαίνεται όμως ότι ενισχύει την κοινωνική αλληλεγγύη και δυναμώνει τη σχέση του ζευγαριού (αριστερά)

Μπορείτε να κατονομάσετε τα έξι βασικά συναισθήματα;

Αν κάνετε μια μικρή έρευνα στους φίλους σας, εγγυόμαστε ότι δεν θα διαπιστώσετε ομοφωνία. Οι ψυχολόγοι είναι ωστόσο κατηγορηματικοί: χαρά, λύπη, θυμός, φόβος, έκπληξη, αηδία. Αυτά είναι τα έξι βασικά συναισθήματα που, κυριολεκτικά, φαίνονται προς τα έξω, αυτά που όλοι οι άνθρωποι επιδεικνύουν με κάποιες χαρακτηριστικές εκφράσεις του προσώπου τους. Εδώ και περισσότερο από μισόν αιώνα αποτελούν το αντικείμενο επισταμένων ερευνών εξαιτίας, μεταξύ άλλων, του ρόλου που έχουν διαδραματίσει στην επιβίωση του είδους μας.

Οι καιροί όμως έχουν αλλάξει. Οι πρόγονοί μας είχαν ίσως καθημερινά ανάγκη τον φόβο για να ξεφεύγουν από τα αρπακτικά, τον θυμό για να επιβάλλονται στους εχθρούς και την αηδία για να αποφεύγουν τις αρρώστιες. Σήμερα ο κόσμος είναι πιο εκλεπτυσμένος και άλλα συναισθήματα έρχονται στο προσκήνιο διεκδικώντας μια θέση δίπλα στα Εξι Βασικά. Οι υποψήφιοι είναι πολλοί. Η πλεονεξία, η αμηχανία, η πλήξη, η κατάθλιψη, η ζήλια και η αγάπη, για παράδειγμα, μπορούν να «συνοψίσουν» τη σύγχρονη εποχή. Υπάρχουν όμως και κάποια πιο «σκοτεινά» συναισθήματα τα οποία αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία. Σας παρουσιάζουμε πέντε από αυτά.

Get Out [2009]

Πολυβραβευμένη μικρού μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων. Βραβεύτηκε ως το καλύτερο μικρού μήκους animation στο φεστιβάλ Animarte Film, το 2010.
Δημιουργοί:
Charlotte Boisson, Julien Fourvel, Pascal Han-Kwan, Tristan Reinarz, Fanny Roche
 

Πως η ψευδαίσθηση ότι κάποιος σας παρατηρεί μπορεί να σας κάνει καλύτερο άνθρωπο!

Ακόμα και μια αφίσα που απεικονίζει μάτια, αλλάζει το πως συμπεριφέρονται οι άνθρωποι.
Ολόκληρο το άρθρο του Scientific American εδώ (το κείμενο είναι στα αγγλικά).

Το Δόγμα του Σοκ - The Shock Doctrine (2009)

Ένα ντοκυμαντέρ βασισμένο στο ομόνυμο βιβλίο της δημοσιογράφου Naomi Klein.,το οποίο εκδόθηκε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Λιβάνη. Η επίσημη ιστοσελίδα για το βιβλίο / ντοκυμαντέρ βρίσκεται εδώ.




The Shock Doctrine - Το Δόγμα του Σοκ 1/6
http://www.youtube.com/watch?v=bFx4gVul5WA&feature=fvwrel

The Shock Doctrine - Το Δόγμα του Σοκ 2/6
http://www.youtube.com/watch?v=i38FreIKI3Y&feature=related

The Shock Doctrine - Το Δόγμα του Σοκ 3/6
http://www.youtube.com/watch?v=YuLG9rPBzIg&feature=fvwrel

The Shock Doctrine - Το Δόγμα του Σοκ 4/6
http://www.youtube.com/watch?v=wIpwEf3r_Hs&feature=related

The Shock Doctrine - Το Δόγμα του Σοκ 5/6
http://www.youtube.com/watch?v=NOBKbXY_gUs&feature=fvwrel

The Shock Doctrine - Το Δόγμα του Σοκ 6/6
http://www.youtube.com/watch?v=VC24TY-SGSI&feature=fvwrel

Η μεγαλύτερη ανακάλυψη της γενιάς μου...

Η μεγαλύτερη ανακάλυψη της γενιάς μου, είναι ότι οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν τις ζωές τους, αλλάζοντας τη νοοτροπία τους και το μυαλό τους...
--Γουίλιαμ Τζέιμς, πατέρας της σύγχρονης ψυχολογίας

The greatest discovery of my generation, is that human beings can alter their lives by altering their attitude and minds...
--William James, father of modern psychology

Skhizein (2008) - Μια εξαιρετική ταινία μικρού μήκους

Το Skhizein (2008) είναι μια πολυβραβευμένη, μικρού μήκους ταινία (animation) με θέμα τη σχιζοφρένεια. Ο Γάλλος σκηνοθέτης Jérémy Clapin, καταφέρνει μέσα σε ελάχιστο πραγματικά χρόνο, να "γκρεμίσει" την εικόνα που πολλοί από εμάς έχουμε διαμορφώσει για τα άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια. Περισσότερες πληροφορίες για την ταινία μπορεί κάποιος να βρει στην επίσημη ιστοσελίδα της ταινίας, στο IMDb, αλλά ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και η δημοσίευση στο ιστολόγιο "Το συρτάρι", από το οποίο βρήκα διαθέσιμη και την ταινία με ελληνικούς υπότιτλους και η οποία βρίσκεται παρακάτω (σημ.: η μετάφραση έγινε μέσω των αγγλικών υπότιτλων).

Μέρος 1ο:

Μέρος 2ο:

Η Τελευταία Ομιλία (Ράντυ Πάους)

10 στρατηγικές χειραγώγησης από τα ΜΜΕ

του Νόαμ Τσόμσκι

1. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ

Το θεμελιώδες στοιχείο του κοινωνικού ελέγχου είναι η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής που έγκειται στην εκτροπή της προσοχής του κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και τις αποφασισμένες από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ αλλαγές μέσω της τεχνικής του κατακλυσμού συνεχόμενων αντιπερισπασμών και ασήμαντων πληροφοριών. Η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής είναι επίσης απαραίτητη για να μην επιτρέψει στο κοινό να ενδιαφερθεί για απαραίτητες γνώσεις στους τομείς της επιστήμης, της οικονομίας, της ψυχολογίας, της νευροβιολογίας και της κυβερνητικής. «Διατηρήστε την προσοχή του κοινού αποσπασμένη, μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα, αιχμάλωτη θεμάτων που δεν έχουν καμία σημασία. Διατηρήστε το κοινό απασχολημένο, τόσο πολύ ώστε να μην έχει καθόλου χρόνο για να σκεφτεί - πίσω στο αγρόκτημα, όπως τα υπόλοιπα ζώα» (απόσπασμα από το κείμενο: Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους).


2. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΛΥΣΕΩΝ

Αυτή η μέθοδος καλείται επίσης «πρόβλημα- αντίδραση - λύση». Δημιουργείται ένα πρόβλημα, μια προβλεφθείσα «κατάσταση» για να υπάρξει μια κάποια αντίδραση από τον κόσμο, με σκοπό αυτός ο ίδιος να ορίσει τα μέτρα που η εξουσία θέλει να τον κάνει να δεχτεί. Για παράδειγμα: Αφήνεται να ξεδιπλωθεί και να ενταθεί η αστική βία ή οργανώνονται αιματηρές επιθέσεις που αποσκοπούν στο να απαιτήσει ο κόσμος νόμους ασφαλείας και πολιτικές εις βάρος της ελευθερίας. Ή ακόμα: Δημιουργούν μία οικονομική κρίση ώστε να γίνει αποδεκτή ως αναγκαίο κακό η υποχώρηση των κοινωνικών δικαιωμάτων και η διάλυση των δημόσιων υπηρεσιών.


3. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΔΙΑΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Για να γίνουν αποδεκτά τα διάφορα απαράδεκτα μέτρα, αρκεί η σταδιακή εφαρμογή τους, λίγο λίγο, επί συναπτά έτη. Κατά αυτόν τον τρόπο επιβλήθηκαν τις δεκαετίες του ΄80 και ΄90 οι δραστικά νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες (νεοφιλελευθερισμός): ανύπαρκτο κράτος, ιδιωτικοποιήσεις, ανασφάλεια, ελαστικότητα, μαζική ανεργία, μισθοί που δεν εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα, τόσες αλλαγές που θα είχαν προκαλέσει επανάσταση αν είχαν εφαρμοστεί μονομιάς.


4. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΑΒΟΛΗΣ

Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή μια αντιλαϊκή απόφαση είναι να την παρουσιάσουν ως «επώδυνη και αναγκαία», εξασφαλίζοντας τη συγκατάβαση του λαού τη δεδομένη χρονική στιγμή και εφαρμόζοντάς τη στο μέλλον. Είναι πιο εύκολο να γίνει αποδεκτή μια μελλοντική θυσία απ' ό,τι μία άμεση. Κατά πρώτον επειδή η προσπάθεια δεν καταβάλλεται άμεσα και κατά δεύτερον επειδή το κοινό, η μάζα, πάντα έχει την τάση να ελπίζει αφελώς ότι «τα πράγματα θα φτιάξουν στο μέλλον» και ότι οι απαιτούμενες θυσίες θα αποφευχθούν. Αυτό δίνει περισσότερο χρόνο στο κοινό να συνηθίσει στην ιδέα των αλλαγών και να τις αποδεχτεί με παραίτηση όταν φτάσει το πλήρωμα του χρόνου.


5. ΑΠΕΥΘΥΝΣΗ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟ ΣΑΝ ΑΥΤΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Η πλειονότητα των διαφημίσεων που απευθύνονται στο ευρύ κοινό χρησιμοποιούν λόγο, επιχειρήματα, προσωπικότητες και τόνο της φωνής, όλα ιδιαίτερα παιδικά, πολλές φορές στα όρια της αδυναμίας, σαν ο θεατής να ήταν μικρό παιδάκι ή διανοητικά υστερημένος. Όσο περισσότερο θέλουν να εξαπατήσουν το θεατή τόσο πιο πολύ υιοθετούν έναν παιδικό τόνο. Γιατί; «Αν κάποιος απευθύνεται σε ένα άτομο σαν αυτό να ήταν 12 χρονών ή και μικρότερο, αυτό λόγω της υποβολής είναι πολύ πιθανό να τείνει σε μια απάντηση ή αντίδραση απογυμνωμένη από κάθε κριτική σκέψη, όπως αυτή ενός μικρού παιδιού» (βλ. Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους).


6. ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ

Η χρήση του συναισθήματος είναι μια κλασική τεχνική προκειμένου να επιτευχθεί βραχυκύκλωμα στη λογική ανάλυση και στην κριτική σκέψη των ατόμων. Από την άλλη, η χρήση των συναισθημάτων ανοίγει την πόρτα για την πρόσβαση στο ασυνείδητο και την εμφύτευση ιδεών, επιθυμιών, φόβων, καταναγκασμών ή την προτροπή για ορισμένες συμπεριφορές.


7. Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑ

Κάντε το κοινό να είναι ανήμπορο να κατανοήσει τις μεθόδους και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο και τη σκλαβιά του. «Η ποιότητα της εκπαίδευσης που δίνεται στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι η φτωχότερη και μετριότερη δυνατή, έτσι ώστε το χάσμα της άγνοιας μεταξύ των κατώτερων και των ανώτερων κοινωνικών τάξεων να είναι και να παραμένει αδύνατον να γεφυρωθεί» (βλ. Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους).


8. ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑ

Προωθήστε στο κοινό την ιδέα ότι είναι της μόδας να είσαι ηλίθιος, χυδαίος και αμόρφωτος.


9. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΝΟΧΗΣ

Κάντε τα άτομα να πιστέψουν ότι αυτά και μόνον αυτά είναι ένοχα για την κακοτυχία τους, εξαιτίας της ανεπάρκειας της νοημοσύνης τους, των ικανοτήτων ή των προσπαθειών τους. Έτσι, τα άτομα, αντί να εξεγείρονται ενάντια στο οικονομικό σύστημα, υποτιμούν τους εαυτούς τους και νιώθουν ενοχές, κάτι που δημιουργεί μια γενικευμένη κατάσταση κατάθλιψης, της οποίας απόρροια είναι η αναστολή της δράσης. Και χωρίς δράση, δεν υπάρχει επανάσταση.


10. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠ' Ο,ΤΙ ΑΥΤΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ

Κατά τα τελευταία 50 χρόνια, η ταχεία πρόοδος της επιστήμης έχει δημιουργήσει ένα αυξανόμενο κενό μεταξύ των γνώσεων του κοινού και εκείνων που κατέχουν και χρησιμοποιούν οι κυρίαρχες ελίτ. Χάρη στη βιολογία, στη νευροβιολογία και στην εφαρμοσμένη ψυχολογία, το σύστημα έχει επιτύχει μια εξελιγμένη κατανόηση των ανθρώπων, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Το σύστημα έχει καταφέρει να γνωρίζει καλύτερα τον «μέσο άνθρωπο» απ' ό,τι αυτός γνωρίζει τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το σύστημα ασκεί μεγαλύτερο έλεγχο και μεγάλη εξουσία πάνω στα άτομα, μεγαλύτερη από αυτήν που τα ίδια ασκούν στους εαυτούς τους.